Energieprijzen vergelijken wordt (tijdelijk) moeilijker
Alle mogelijke formules
Op 15 juli 2013 ondertekenden een aantal vergelijkingswebsites, waaronder ook www.stroomtarieven.be, in aanwezigheid van minister Johan Vande Lanotte en staatssecretaris voor Energie Wathelet, een charter voor goede praktijken voor prijsvergelijkingswebsites voor elektriciteit en gas. Het charter kwam tot stand in de schoot van de energieregulator CREG. De bedoeling is eerlijke handelspraktijken jegens de consument en jegens andere personen dan consumenten te garanderen bij de vergelijking van de energieprijzen. De prijsvergelijkers moeten daarom vooral onafhankelijk en onpartijdig zijn. De bestaande prijsvergelijkers noemen zichzelf wel onafhankelijk en onpartijdig, maar het verschil zit hem dikwijls in de kleine details. Details als het al dan niet kortingen laten meetellen, het vermelden of niet vermelden van bijzondere voorwaarden, niet alle leveranciers of niet alle producten van een leverancier opnemen, enz., kunnen een verschil maken in de resultaten over de jaarlijkse kostprijs voor de consument en de volgorde waarin de energieleveranciers worden vernoemd.
Door het enorme aantal formules aan prijzen en het groeiende aantal energieleveranciers, ziet men soms door het bos de bomen niet meer, zodat de “beste” boom eruit kiezen wel moeilijk wordt. Het gaat niet alleen over groen of grijs, vaste of variabele prijzen, nettarieven inbegrepen of niet en de manier waarop taksen en verplichtingen worden meegerekend, maar vooral ook over de manier waarop de variabele prijzen worden geïndexeerd. Bij de verschillende leveranciers en zelfs bij eenzelfde leverancier kan er een waaier aan formules bestaan, naargelang het product dat wordt aangeboden. En hier knelt dus het schoentje.
Het knellede schoentje
Op dit ogenblik rekenen de leveranciers en de prijsvergelijkers, inclusief deze van de regionale energieregulatoren, voor de gebruiker een geschatte jaarlijkse kost op basis van de tariefkaarten van de leveranciers, het aantal kWh dat u jaarlijks verbruikt, de netbeheerder bij wie u bent aangesloten, enz. Daarvoor wordt altijd de laatst beschikbare tariefkaart gebruikt. Niets abnormaals zou u denken. Abnormaal inderdaad niet, maar toch niet helemaal correct.
Vooreerst is er het onderscheid tussen vaste en geïndexeerde tarieven. Dat maakt uiteraard een verschil. Met een vast tarief bent u zeker van de prijs voor een of meer jaren. Met een geïndexeerd tarief kan het product meer de markt volgen. Voor die markt bestaan er beurzen, met echte beursindexen, zowel dagindexen als indexen voor verkopen (of eerder aankopen van leveranciers bij producenten) op termijnen van een maand, een kwartaal, een jaar of nog meer.
Het spreekt vanzelf dat de verwachte jaarlijkse kostprijs nogal eens kan verschillen met de prijs uit het verleden. De prijsvergelijkers waarschuwen trouwens voor het feit dat men de uitkomst van de berekening zeker niet mag vergelijken met zijn huidige factuur. En zelfs al gebruikt men de meest recente tariefkaart, om van daar uit de toekomstige kosten te schatten, dan nog kan de te verwachten jaarlijkse kost voor de verschillende geïndexeerde tarieven heel verschillende kanten uitgaan. De tendens van stijgen of dalen is niet voor iedere leverancier en zelfs niet voor ieder product van eenzelfde leverancier, gelijk. Niet iedereen maakt immers gebruik van dezelfde indexcijfers, laat staan ook nog van dezelfde beurzen. Zo gebeurt het frequent dat bij een bepaalde leverancier in een bepaalde maand het tarief voor product x stijgt, terwijl dat voor product y daalt. Probeer dan maar eens een schatting te maken over de te verwachten prijs over een periode van een volledig jaar.
Vele energieproducten zijn in de zomer ook goedkoper dan in de winter, andere zijn dan weer meer stabiel. Naargelang men dus op een bepaald ogenblik de berekening maakt, komt men tot een verschillende jaarprijs en zelfs tot een verschillende rangorde van de getoonde producten. Dit vervalst enigszins de resultaten. De CREG stelt met haar charter daarom voor om de berekening niet langer te maken op basis van huidige tariefkaarten, maar op basis van de (definitief gekende) quoteringen van de beursproducten waarmee de energieproducten zijn geïndexeerd. Bij het ontbreken van definitieve quoteringen moet de berekening gebeuren op basis van het gemiddelde van de beurswaarden van de door de leverancier gebruikte indexatieparameter tijdens de meest recente quoteringsdagen. Deze gemiddelden worden dan weer gewogen volgens zogenaamde synthetische lastprofielen. Dit zijn correctiefactoren die rekening houden met het feit dat men in de verschillende seizoenen ook verschillende verbruiken heeft. Merk overigens op dat een leverancier sedert begin vorig jaar niet meer maandelijks, maar slechts driemaandelijks mag indexeren.
Berekenen wordt moeilijker
Het spreekt vanzelf dat berekeningen op basis van tariefkaarten eenvoudiger is dan berekeningen die naast de situatie van vandaag, ook nog eens de toekomst voorspellen, ook al worden er op de beurs prijzen genoteerd voor levering in de toekomst. De energieleveranciers verbinden zich daarom om met de prijsvergelijkers samen te werken om de nodige informatie ter beschikking te stellen met betrekking tot het akkoord.
Prijzen vergelijken wordt ook moeilijker
Is een prijsvergelijking in het huidige systeem niet helemaal correct, het heeft het voordeel van de eenvoud en eenvormigheid. Eenvoud: prijs=tariefkaart en de consument kan het resultaat van de prijsvergelijking verifiëren, zeker als de tariefvergelijker ook nog details geeft over de manier waarop de totaalprijs voor de verschillende leveranciers werd berekend. Eenvormig: iedereen, (gewestelijke) energieregulator, leverancier, prijsvergelijker, consument, pers, … baseert zich op dezelfde tariefkaart. Tariefkaarten worden (moeten worden) gepubliceerd, al was het maar om de contractuele voorwaarden vast te leggen.
In de toekomst zullen er verschillende berekeningsmethoden bestaan, eventueel maar tijdelijk. Tariefkaarten blijven bestaan om in een contract vast te leggen. Consumenten zullen deze daarom nog altijd gebruiken om hun jaarkosten te schatten, ook al zijn er prijsvergelijkers die dat beter kunnen. Prijsvergelijkers die het charter niet hebben ondertekend, zijn vrij hun methode te kiezen. Het volgen van een charter is immers geen wettelijke verplichting en de ondertekenende partijen zullen ook niet allemaal gelijktijdig hun methode kunnen wijzigen. Er zullen dus verschillende jaarkosten worden voorspeld voor eenzelfde product van eenzelfde leverancier. Als dan ook nog eens niet alle leveranciers de gegevens die nodig zijn voor de nieuwe berekeningsmethode aan de prijsvergelijkers kenbaar maken, ontstaat er een bijkomend probleem. Want ook de leveranciers ondertekenen al dan niet de bijlage aan het charter waarin de methode wordt vastgelegd.
Op dit ogenblik hebben de energieleveranciers zelf ook prijsberekeningsmodules die de jaarlijkse kostprijs voor hun producten inschatten. Ze zijn daartoe “verplicht” wegens een “consumentenakkoord” die ze daarover met de overheid hebben gesloten. Bijna elke leverancier gebruikt nu nog de methode van de tariefkaart. Alleen Elegant doet dat met de nieuwe berekeningsmethode. Niet voor niets vermeldt Elegant bij haar berekening: “Het is logisch dat de totaalprijs die u berekent met onze vernieuwde calculator afwijkt van de prijs die de V-test toont voor Elegant [bedoeld wordt: de berekening van energieregulator VREG]. De V-test baseert zijn jaarprijs immers enkel op onze huidige tariefkaart, terwijl onze calculator de verwachte evolutie van de groothandelsprijzen voor het komende jaar wél mee in rekening neemt.”
Het spel begint dus nu al, als zelfs de correctheid van de berekening van een regulator in vraag wordt gesteld. De VREG vraagt een overgangsperiode van een jaar om zich in regel te kunnen stellen. Bovendien, zoals hoger uiteengezet, blijft Elegant uiteraard haar tariefkaart ook nog verder publiceren.
Een tweetal dienstenaanbieders pretendeerden elk op de persconferentie de eerste of oudste prijsvergelijkingswebsite te zijn. “Onze” klanten weten dat dit leugentjes om bestwil zijn en dat stroomtarieven.be effectief de eerste was (en ook de oudste, wat de initiatiefnemer betreft). Sla er de kranten van begin juli 2003 maar op na! Overigens bestaat stoomtarieven.be al sinds januari 2001 met informatie over prijzen en (toekomstige) energiemarkten.
Wanneer u op de hoogte wenst te blijven van nieuwe wendingen op het gebied van de liberalisering van de elektriciteitsmarkt of van de tariefstructuren, klik dan hier om onze elektronische nieuwsbrief te ontvangen.